علت و درمان آفت دهان کودک

آفت‌ زخم‌ دردناکی است که در داخل دهان ایجاد می‌شود. تقریباً 1 نفر از هر 10 نفر، به آفت دهان مبتلا می‌شود؛ اما این نوع زخم در نوجوانان و زنان بیشتر از دیگران است. حتی کودکان خردسال هم ممکن است دچار آفت شوند. معمولا 2 تا 4 آفت به‌طور همزمان در دهان ایجاد می‌شود. این زخم‌ها می‌توانند بر خوردن، آشامیدن و خواب کودک تأثیر منفی بگذارند.

این مقاله در مورد آفت دهان کودک، علائم، علل، تشخیص و درمان صحبت می‌کند.

علائم آفت دهان کودک چیست؟

علامت آفت دهان کودک ممکن است از یک کودک به کودک دیگر متفاوت باشد. در زیر شایع‌ترین علائم آفت دهان کودک آورده شده است:

• زخم‌های دردناک در دهان، اغلب در داخل لب‌ها، داخل گونه‌ها یا روی زبان
• زخم‌هایی که سفید یا خاکستری با حاشیه قرمز هستند.
• مشکل در خوردن یا صحبت‌کردن به دلیل زخم
• در بیشتر موارد هیچ تبی وجود ندارد.
• آفت‌ها اغلب در عرض 7 تا 14 روز بهبود می‌یابند؛ اما احتمال عود‌کردن آنها زیاد است.

اگر علائم زیر را در کودک خود می‌بینید احتمالا به آفت دهان کودک مبتلا شده است.

علل آفت دهان کودک

کودکان ممکن است تنها یک‌بار به دلایلی مانند گاز گرفتن لب دچار آفت شوند. اما همیشه این‌طور نیست و گاهی زخم‌ها عود می‌کنند. بسیاری از کودکان 3 تا 6 بار در سال دچار آفت شده و در هر بار 2 تا 4 ضایعه را در دهان خود تجربه می‌کنند.

متخصصان علت دقیق آفت را نمی‌دانند. با این حال، عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را در کودک افزایش دهند:

• سابقه خانوادگی
• استرس
• بیماری‌های عفونی
• آلرژی غذایی
• آسیب موضعی مانند گاز گرفتن لب
• نوسانات هورمونی
• سیستم ایمنی ضعیف
• کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد مغذی مانند ویتامین B12 و اسید فولیک
• بیماری‌های زمینه‌ای مانند کولیت اولسراتیو و کم‌خونی

در برخی از کودکان آفت می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای یا ضعف سیستم ایمنی باشد.

آفت دهان کودک چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک می‌تواند با معاینه ضایعات و گرفتن سابقه پزشکی، آفت دهان کودک را تشخیص دهد.

علاوه بر این، ممکن است برخی از تست‌های تشخیصی اضافه را تجویز کند تا مطمئن شود آفت دهان کودک به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای خاصی مانند مشکلات سیستم ایمنی نیست. این آزمایشات شامل موارد زیر هستند:

• آزمایش خون: شمارش تعداد گلبول‌های قرمز و سفید خون و ارزیابی سطح اسید فولیک، آهن، فریتین و ویتامین‌ها در این شرایط لازم هستند.
• آزمایش‌های میکروبیولوژیکی: این آزمایش‌ها می‌توانند به تعیین علت آفت دهان کودک کمک کنند. به عنوان مثال، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی ممکن است از تست اسمیر Tzanck یا روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز برای شناسایی ویروس‌ها، باکتری‌ها یا قارچ‌هایی که در ایجاد آفت دهان کودک نقش دارند استفاده کنند.
• بیوپسی پوست: بیوپسی شامل گرفتن نمونه پوست از ناحیه اطراف زخم و جستجوی تغییرات در ساختار بافت در زیر میکروسکوپ است. این اقدام برای تشخیص آفت‌های مداوم، که بیشتر از ۲ هفته طول می‌کشند، مفید است. دلیل استفاده از این تست این است که احتمال سرطانی یا پیش‌سرطانی بودن زخم‌ها رد شود.

درمان آفت دهان کودک

آفت‌ها اغلب خود به خود در عرض چند روز بهبود می‌یابند. با این حال، چندین گزینه درمانی می‌‌تواند به تسکین درد و کاهش دفعات عود آفت کمک کند.

درمان‌های تجویزی معمولا بر اساس موارد زیر مشخص می‌شوند:

• سن کودک و وضعیت سلامت کلی او
• شدت آفت
• عدم تحمل یا حساسیت‌های خاص کودک به برخی داروها

درمان آفت دهان کودک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• دهانشویه: محصولات حاوی «تری‌کلوزان» (triclosan) و «کلرهگزیدین» (chlorhexidine) می‌توانند به جلوگیری از رشد میکروب‌ها در نزدیکی زخم و کاهش التهاب در ناحیه کمک کنند.
• داروهای موضعی: برای کاهش درد می‌توان داروها را مستقیماً روی زخم استفاده کرد. داروهای موضعی به شکل اسپری، ژل و کرم موجود هستند.
• داروهای خوراکی: داروهای بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن می‌توانند به مدیریت درد کمک کنند. کورتیکواستروئیدهای خوراکی، مانند پردنیزون هم می‌توانند درد را کاهش دهند و در موارد خاص، مانند زمانی که کودک مبتلا به آفت‌های عودکننده قابل توجه است، درد را کاهش داده و باعث بهبود سریع‌ شوند.
• کوتریزاسیون: در این روش از لیزر درمانی یا محلول نیترات نقره برای کاهش درد و تسریع بهبودی استفاده می‌شود.

نکاتی برای کاهش درد آفت دهان کودک

والدین می‌توانند از روش‌های زیر برای کاهش درد آفت دهان کودک استفاده کنند.

• مخلوطی از نصف قاشق چایخوری نمک و 8 اونس آب را مخلوط کنید و به کودک بدهید تا دهان خود را با آن شستشو دهد.
• خمیر بی‌کربنات سدیم را به‌طور مستقیم و با استفاده از یک سواب روی زخم استفاده نمایید.
• با استفاده از سواب پنبه‌ای شیرمنیزیم را مستقیماً روی زخم بمالید و مطمئن شوید که کودک تا 30 دقیقه بعد، از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کند.
• از کودک خود بخواهید که از خوردن غذاهای ساینده مانند آجیل و دانه‌ها اجتناب کند، زیرا این مواد غذایی سبب تحریک زخم می‌شوند.
• اطمینان حاصل کنید که کودک از غذاهای بالقوه محرک، مانند غذاهای اسیدی، شور یا تند پرهیز می‌کند.
• تا زمانی که زخم خوب نشده است، از مسواک نرم برای کودک استفاده نمایید.
• کودک را تشویق کنید تا بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کند.
• از داروهای ضد درد بدون نسخه مانند استامینوفن استفاده کنید.

چه زمانی باید با پزشک ملاقات داشته باشید؟

همان‌طور که ذکر شد، آفت دهان کودک معمولا در عرض چند روز خود به خود و یا با استفاده از داروهای بدون نسخه برطرف می‌شود. اما در شرایط زیر لازم است پزشک زخم‌های کودک شما را ببیند.

• زخم‌ها بسیار دردناک باشند.
• بیش از چند هفته طول بکشند.
• اندازه آنها بیش از حد بزرگ باشد.
• مرتبا عود کنند.

سخن آخر

آفت دهان کودک یکی از مشکلاتی است که بسیاری از کودکان به آن مبتلا می‌شوند. آنها زخم‌های سفید با حاشیه قرمز هستند که در داخل لب، گونه و روی زبان ظاهر می‌شوند. آفت دهان کودک معمولا پس از چند روز خود‌به‌خود خوب می‌شود؛ اما اگر ادامه پیدا کرده و یا به‌طور مکرر عود نماید لازم است با یک متخصص اطفال صحبت کنید.

بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان غرب تهران

https://kidshealth.org/en/parents/canker.html

https://www.medicalnewstoday.com/articles/canker-sores-in-kids#treatment