آیا تا به حال اصطلاح “دندان کوسه” را شنیده‌اید؟ دندان کوسه یا shark tooth به شرایطی گفته می‌شود که در آن دندان دائمی پشت دندان شیری روییده باشد. از آنجا که کوسه‌ها دو ردیف دندان پشت سر هم دارند، این اصطلاح برای رویش دندان دائمی پشت دندان شیری به‌کار می‌رود.

در بیشتر کودکان، دندان دائمی از پشت دندان شیری رشد می‌کند و ریشه دندان شیری را از بین برده و باعث شل‌شدن و در نهایت افتادن آن می‌شود. سپس دندان دائمی بیرون آمده، فضای مربوط به دندان شیری قبلی را اشغال کرده و به رشد خود ادامه می‌دهد.

اما وقتی دندان دائمی در محل نامناسبی رشد کند، نمی‌تواند ریشه دندان شیری را از بین ببرد. در این شرایط هم دندان شیری و هم دندان دائمی باقی می‌مانند. رویش دندان دائمی پشت دندان شیری سبب ظاهری با دو ردیف دندان یا همان «دندان کوسه» می‌شود.

در واقع، این اتفاق بسیار رایج است و به ندرت در صورت مراقبت مناسب باعث ایجاد مشکلات دندانی می‌شود.

رویش دندان دائمی پشت دندان شیری در چه زمانی بیشتر رخ می‌دهد؟

اگرچه دندان‌های کوسه ممکن است در هر زمانی که دندان‌های شیری کودک در حال افتادن و جایگزین‌شدن با دندان‌های دائمی هستند، ایجاد شوند. اما دو مرحله در طول رشد وجود دارد که شایع‌ترین زمان برای رویش دندان دائمی پشت دندان شیری محسوب می‌شوند.

مرحله اول زمانی است که دندان‌های جلویی پایین در حدود سن شش سالگی رشد می‌کنند. فاز بعدی چندین سال بعد است، زمانی که دندان‌های آسیاب بالایی در حدود سن 11 سالگی ظاهر می‌شوند. اگر کودک یک دندان کوسه در پشت یکی از دندان‌های جلویی بالا یا پایین داشته باشد، احتمالاً همین وضعیت برای دندان کناری در حال رویش هم روی خواهد داد. بنابراین، بهتر است که منتظر بمانید تا هر دو دندان رشد کنند تا بتوانید درمان را به شکل همزمان برای دو دندان آغاز کنید.

مراحل رشد دندان‌های شیری و دندان‌های دائمی

دندان‌های شیری نسبت به رنگ دندان‌های دائمی، سفیدتر به نظر می‌رسند. آنها صاف هستند، درحالی‌که دندان‌های دائمی دارای برجستگی دندانه‌داری می‌باشند که به آنها کمک می‌کند تا از سطح لثه عبور کنند. دندان‌های دائمی کودک که به آنها دندان‌های ثانویه یا دندان‌های بالغ نیز می‌گویند، از بدو تولد شروع به رشد می‌کنند. آنها هنگام تولد زیر لثه وجود دارند و به تدریج بالا می‌آیند تا در زمان مناسب از لثه بیرون بزنند.

معمولاً دندان‌های شیری حدود چهار تا شش‌سالگی شروع به لق‌شدن می‌کنند. کودک 20 دندان شیری دارد، اما پس از رویش دندان‌های دائمی و درآمدن دندان عقل در سال‌های نوجوانی، تعداد آنها به 32 عدد خواهد رسید.

توالی معمولی از دست‌دادن دندان قابل پیش‌بینی است. معمولاً کودک ابتدا دندان‌های میانی پایینی خود را از دست می‌دهد که به آن دندان‌های ثنایای مرکزی پایین می‌گویند. در مرحله بعد، دندان‌های میانی جلویی بالا می‌افتند که به آنها دندان‌های ثنایای مرکزی بالایی می‌گویند. سپس به ترتیب دندان‌های ثنایای جانبی، دندان نیش، دندان‌های آسیاب اول یا پرمولر و سپس دندان آسیاب دوم می‌افتد.

دندان آسیاب سوم یا همان “دندان‌های عقل” در حدود 17 تا 21 سالگی رشد کرده و بیرون می‌آیند. آنها دندان شیری ندارند که بیفتند، اما در دهان هستند و تا این زمان رویش نمی‌کنند.

دلیل رویش دندان دائمی پشت دندان شیری چیست؟

دلیل رویش دندان دائمی پشت دندان شیری، نیفتادن دندان شیری است. ممکن است چندین دلیل برای نیفتادن این دندان‌ها وجود داشته باشد که شامل موارد زیر هستند:

• دندان‌های دائمی که پشت دندان‌های شیری رشد می‌کنند، ریشه کاملی ندارند و در نتیجه ریشه دندان‌های شیری را از بین نمی‌برند. در این شرایط دندان شیری در جای خود ثابت باقی می‌ماند.
• شلوغی شدید دندان‌ها ممکن است اجازه ندهد دندان‌های دائمی در جای مناسبی رشد کرده و ریشه دندان قبلی را از بین ببرند.
• دندان‌های دائمی ممکن است به‌طور کامل رشد نکرده باشند یا ممکن است از بین رفته باشند.

اگر شاهد دندان دائمی پشت دندان شیری بودید، صبور باشید، به خصوص اگر دندان شیری لق است. کودکتان را تشویق کنید که دندان لق را تکان دهد تا در نهایت دندانش بیفتد. اگر دندان شیری لق نشد و دندان دائمی پشت آن به رشد خود ادامه داد، لازم است با دندان‌پزشک اطفال تماس بگیرید. این موضوع را در نظر داشته باشید که دندان دائمی پشت دندان شیری احتمالا به یک یا دو دندان محدود می‌شود و دلیلی ندارد که نگران رشد سایر دندان‌های کودک باشید.

چه زمانی درمان لازم است؟

اگر دندان اضافی باعث مشکلات پزشکی در دهان نشود، گاهی پزشک صبر می‌کند تا دندان شیری خودش لق شده و بیفتد.  البته این تشخیص پس از معاینه و ارزیابی با اشعه ایکس انجام می‌شود. اما در شرایط زیر لازم است اقدامی برای حل این مشکل انجام شود:

• کودک نمی‌تواند به درستی غذا را بجود یا دندان اضافی باعث جابجایی سایر دندان‌ها در دهان شده است.
• ازدحام بیش از حد دندان‌ها در دهان، باعث درد یا ناراحتی عمومی کودک شده است.
• بهداشت دهان به خطر افتاده است؛ زیرا کودک نمی‌تواند بین دندان‌ها را مسواک بزند یا نخ دندان بکشد. در این شرایط احتمال پوسیدگی و ایجاد بیماری‌های لثه زیاد است.
• ظاهر دندان‌های کودک باعث خجالت یا خودآگاهی بیش از حد او نسبت به دندان‌های اضافه شده است.
• دلیل دیگری وجود دارد که دندانپزشک صبر را جایز نمی‌داند.

درمان رویش دندان دائمی پشت دندان شیری

اگر دندان کوسه فرزند شما نیفتد و پزشک تشخیص دهد که در آینده نزدیک نیز نخواهد افتاد، ممکن است اقدام به کشیدن دندان شیری کند. پس از کشیدن این دندان‌، فشار طبیعی زبان کودک، دندان دائمی را به سمت جایگاه دندان قبلی می‌راند و وضعیت قرار‌گیری آنرا طبیعی می‌کند.

سخن آخر

اگرچه رویش دندان دائمی پشت دندان شیری طبیعی نیست، اما به شکل رایجی اتفاق می‌افتد. مهمترین دلیل آن نیز رشد دندان دائمی در محل نامناسب است. در این شرایط ریشه دندان دائمی نمی‌تواند ریشه دندان شیری را تخریب کند و بدون آسیب به آن، بیرون می‌زند. در این شرایط اگر دندان شیری لق باشد، لازم است صبر کنید. اما اگر این دندان لق نشود، ممکن است پزشک درمان‌هایی مانند کشیدن دندان شیری را توصیه کند.

https://jungleroots.com/post/what-if-my-childs-permanent-tooth-is-growing-behind-another/

https://www.rowlettdentalkids.com/is-your-child-developing-shark-teeth-heres-what-to-do/