بررسی تاثیر آماده سازی‏های سطحی مختلف پست‏های فایبر بر استحکام باند به کور کامپوزیتی در محیط آزمایشگاهی

پست‏های فایبر

فهرست مطالب

Rate this post
چکیده
مقدمه: باند قابل اطمینان در حد فاصل ریشه، پست و کور جهت موفقیت کلینیکی رستوریشن‏ های دارای پست حیاتی است. جهت کاهش ریسک شکست، بهبود باند حائز اهمیت است. بنابراین آماده سازی سطحی مختلفی برای پست‏ها پیشنهاد شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی تاثیر آماده‏سازی‏های سطحی مختلف بر استحکام باند پست‏های فایبر به کور کامپوزیت می‏باشد.
مواد و روش‏ها: در این مطالعه 40 پست تقویت شده با فایبر بکار رفت. پس از آماده‏سازی و برش آنها، نمونه‏های حاصل در 4 گروه (28N=) قرار گرفتند. پست‏ها تحت آماده سازی‏های سطحی مختلفی از قبیل بدون درمان سطحی (گروه کنترل)، آماده‏سازی با هیدروژن پراکسید 10%، آماده‏سازی با سایلن، آماده‏سازی با HF و سایلن قرار گرفتند.سپس پست‏ها در دستگاه Microtensile testing مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج توسط آزمون‏های آماری ANOVAOne-way و توکی آنالیز شدند (05/0α=).
یافته ‏ها: بیشترین استحکام باند در آماده‏سازی با هیدروژن پراکسید 10% (MPa 95/8±84/19) مشاهده شد و کمترین استحکام مربوط به گروه کنترل (MPa 40/3±44/12) بود. مقایسه گروه‏ها با تست Dunnett T3 نشان داد که اختلاف آماری بین گروه‏های مختلف معنی‏دار می‏باشد.
نتیجه ‏گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، آماده ‏سازی با H2O2-10% و سایلن استحکام باند پست‏های FRC به کور کامپوزیت را بیشتر از سایر روش ‏ها افزایش می‏دهد.

بطور کلی، استحکام باند پست‏ها به کور کامپوزیت با آماده‏ سازی‏های سطحی افزایش می‏یابد.

 

کلیدواژه‌ها
فایبر پست؛ استحکام باند؛ آماده‏سازی سطحی

مقدمه

پست‏های فایبر در اوایل دهه 90 معرفی شدند و از فایبرهای کوارتز احاطه شده به وسیله ماتریکس اپوکسی رزین تشکیل یافته‏اند.(2و1) خصوصیاتی مانند اثر نوری بهتر در ترمیم‏های زیبایی، ضریب کشسانی مشابه عاج، زمان کار کلینیکی کمتر و انتقال بهتر نیرو‏های ناشی از جویدن موجب شده که استفاده از فایبرپست‏ها به همراه کورهای کامپوزیتی جهت ترمیم دندان‏های اندو شده روز به روز افزایش یابد.(6-3)

دوام مناسب یک ترمیم با کور کامپوزیتی به وجود پیوند محکم بین رزین کامپوزیت و عاج باقیمانده و همچنین بین کامپوزیت و فایبرپست بستگی دارد.(8و7) با وجود پیشرفت‏ها در تکنولوژی مواد دندانی هنوز چسبندگی پست به کامپوزیت نسبتاً کم است.(4)

روش‏های مختلفی جهت افزایش استحکام باند پست‏های فایبر به کور کامپوزیتی مورد مطالعه قرار گرفته است از قبیل استفاده از سیستم سندبلاست، Cojet، اچ با پرمنگنات پتاسیم، پراکسید هیدروژن، اسیدهیدرفلوئوریک و اسیدفسفریک که همگی باعث افزایش خشونت سطحی و گیر میکرومکانیکال می‏شوند.(12-9) جهت ایجاد گیر شــیمیـایـی نـیـز مـی‏تـوان از اتـصـال‏دهـنـده‏هایـی (Coupling agents) مانند سایلن استفاده کرد.(14و13)

نتایج مطالعه Monticelli و همکارانش در سال 2006 در خصوص مقایسه آماده سازی‏های سطحی مختلف نشان داد که پرمنگنات پتاسیم اثر قابل توجهی روی استحکام باند ریزکششی کورهای کامپوزیت به فایبرپست ‏ها دارد.(4)Vano و همکارانش نشان دادند که اسید هیدروفلوریک و پراکسید هیدروژن همراه با سایلن استحکام باند بین فایبر پست و ماده کور را به طور مشخصی افزایش می‏دهند.(1) همین طور مطالعه Gorracci و همکارانش نشان داد که بدون توجه به ترکیب مواد پست و کور مورد آزمایش، درمان سطحی پست با سایلن به طور قابل ملاحظه‏ای باعث افزایش استحکام باند پست – کور می‏شود.(15) در مطالعه مقدس و همکارش، از بین روش‏های آماده‏سازی سطحی با پراکسید هیدروژن 24% و محلول پرمنگنات پتاسیم 20% و اتوکسید سدیم، تنها در آماده‏سازی با پر منگنات پتاسیم افزایش مشخص استحکام باند پست کامپوزیتی تقویت شده با کوارتز نسبت به گروه کنترل (بدون آماده‏سازی سطحی) مشاهده شد و همین مطالعه نشان داد که کاربرد سایلن به همراه این درمان‏ها استحکام باند را به طور معنی‏داری کاهش می‏دهد.(16)

هـدف از مطالعه حاضر مقایسه تاثیر آماده‏سـازی‏های سطحی مختلف پست‏های فایبر در استحکام باند ریز کششی به کور کامپوزیتی در محیط آزمایشگاهی می‏باشد.

مواد و روش ‏ها

این مطالعه به صورت آزمایشگاهی-تجربی انجام گرفت. با عنایت به مطالعات مشابه موجود در این زمینه، حجم نمونه مورد نیاز برای هر آماده سازی سطحی 28 نمونه در نظر گرفته شد. به این منظور از 40 پست فایبرکوارتز (D.T.Light–post, RTD, France) با سایز 2 (ماکزیمم قطر 8/1 میلی‏متر)، استفاده شد که به طور تصادفی به چهار زیر گروه تقسیم و با استفاده از 4 درمان سطحی مختلف و کور کامپوزیتی بازسازی شدند. لیست مواد مورد استفاده در این مطالعه در جدول 1 آمده است.

آماده سازی‏ های سطحی شیمیایی شامل: 1- گروه کنترل (بدون آماده‏سازی سطحی)، 2- آماده‏سازی با پراکسید هیدروژن 10%، 3- آماده‏سازی با سایلن، 4- آماده‏سازی با اسید هیدروفلوریک و سایلن بود. تنها قسمت سیلندریکال پست‏ها (5 میلی‏متر کرونالی) با کامپوزیت دوال کیور Core)Luxa ) DMG,  Hamburg,Germany  که استحکام فشاری 300 مگاپاسکال داشت بازسازی شد.

در گروه دوم پست‏ها به مدت 20 دقیقه در دمای اتاق در محلول پراکسید هیدروژن 10% (Merck ,Germany) قرار گرفته و سپس شسته شدند. در گروه سوم سایلن (Ultra dent Products (Inc., South Jordan, UT, USA طبق دستور کارخانه سازنده روی سطح پست‏ها بکار برده شد و پس از 60 ثانیه آماده باندینگ گردیدند. در گروه چهارم پست‏ها 20 ثانیه با اسید هیدروفلوریک 9% (Ultra dent ,USA) اچ و بعد از 20 ثانیه شستشو، روی آنها سایلن زده شد و پس از 60 ثانیه آماده باندینگ شدند.

جدول 1 : لیست مواد مورد استفاده در مطالعه، ترکیب و شرکت سازنده آنها

ماده

ترکیبات

شرکت سازنده

D. T. Light-Post

(Translucent quartz fiber post)

62% quartz fibers,

38% epoxy resin matrix

Bisco , Schaumburg, IL, U.S.A

Luxa core smartmix dual

(Core build-up composite)

Barium glass 69%, pyrog. silica 3% in a Bis-GMA based matrix of dental resins

DMG, Hamburg, Germany

Adper™ Single Bond

BisGMA, HEMA, dimethacrylates,

ethanol, water, photoinitiator system , methacrylate functional copolymer of polyacrylic and polyitaconic acids, silica filler

3M , ESPE,U.S.A

Peroxide Hydrogen

10% Hydrogen peroxide

Merck KGaA, Darmstadt, Germany

Buffered Hydro fluoric Acid

9% Hydro fluoric Acid gel

Ultradent Products Inc., South Jordan, UT, USA

Ultradent Porcelain Silane

3-Methacryloxypropyltrimethoxysilane

in ethanol

Ultradent Products Inc, South Jordan, UT, USA

 سپس سطح پست‏ها یک لایه باندینگSingle bond (3M,ESPE,USA) زده شد و 20 ثانیه با  شدت  mw/cm²400 توسط دستگاه لایت LED  (Radiometer, KERR, USA) کیور شدند. برای بازسازی کور کامپوزیتی، هر پست به طور ایستاده روی یک اسلب شیشه‏ای با چسب قرار داده شد و سپس یک مولد پلاستیکی که استوانه‏ای به قطر mm 10 در وسط آن ایجاد شده بود در اطراف پست به نحوی قرار گرفت که پست دقیقاً در مرکز آن واقع شود، سپس در داخل سیلندر پلاستیکی (که تنها 5 میلی‏متر کرونالی پست را احاطه می‏کند)، در لایه‏های 1 میلی‏متری کامپوزیت قرار داده و پس از ارزیابی ضخامت کامپوزیت با پروب، هر لایه 40 ثانیه با شدت  mw/cm² 400 کیور شد. پس از پر شدن کامل ماتریکس پلاستیکی، اسلب شیشه‏ای جدا شده و از سمتی که اسلب قرار داشت، 40 ثانیه دیگر کیور شد و در نهایت ماتریکس پلاستیکی هم جدا شد و نمونه‏ها جهت تکمیل پلیمریزاسیون 24 ساعت در آب مقطر قرار داده شدند. به منظور برش، نمونه‏ها در یک ماده پلی‏استر (Post polish, Sadaf, Iran) مانت شد و سپس در دستگاه .Thin sectioning machine (Presi, Mecatome, T 201 A, France)  قرار داده شدند و در هر نمونه توسط اره الماسی دو برش طولی زده شد. به این ترتیب یک قطعه (Slice) با ضخامت یکنواخت تهیه شد که پست در مرکز آن واقع شده و از دو طرف توسط کور کامپوزیتی احاطه می‏شد. (تصویر 1)

  هر اسلایس به فواصل 1 میلی‏متری و به صورت عمود بر پست قطعه قطعه شد که در نهایت قطعاتی با ضخامت یک میلی‏متر از هر پست به دست آمد. دو قطعه کرونالی و آپیکالی از هر پست به دلیل احتمال نفوذ چسب و آسیب‏دیدگی از مطالعه حذف گردیدند. ابعاد نمونه‏های باقیمانده با کولیس ارزیابی و نمونه‏های کوچک‏تر یا بزرگ‏تر از یک میلی‏متر از مطالعه حذف شدند و در نهایت 28 نمونه در هر گروه توسط دستگاهMicrotensile Testing (Bis Co, Sehaumburg ,USA) برای بررسی میزان استحکام باند ریز کششی به صورت زیر مورد آزمایش قرار گرفتند.

 دو انتهای آزاد کامپوزیتی هر نمونه به وسیله چسب سیانوآکریلات (EC-1500, mad wolf) و اکتیویتور (Organic accelerator, EC-1500, mad wolf) به میزک دستگاه محکم شدند و نیروی کششی با سرعت نیم میلی‏متر بر دقیقه به آنها وارد شد تا زمانی که نمونه‏ها شکسته شدند. نیرو در زمان شکست نمونه‏ها ثبت و با در نظر گرفتن مساحت سطح مقطع هر نمونه و با استفاده از فرمول زیر استحکام باند براساس MPa محاسبه شد.

     میزان نیرو (بر حسب نیوتن)

——————————— = استحکام باند (برحسبMPa)

مساحت سطح مقطع (بر حسب  (mm2

داده‏ها توسط آزمون واریانس یک طرفه (One-Way ANOVA) و آزمون تکمیلی Dunnett T3 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. سطح معنی‏داری در این مطالعه 05/0α= در نظر گرفته شد.

یافته ‏ها

تجزیه و تحلیل داده ‏های مطالعه حاضر نشان داد که بر پایه آزمون واریانس یک طرفه (One-way ANOVA) استحکام باند ریز کششی به کور کامپوزیتی در گروه‏های مختلف از لحاظ آماری متفاوت از یکدیگر می‏باشند (001/0P<). بـه طوری که بـیشترین اسـتحکام در گـروه

آماده ‏سازی با هیدروژن پراکساید 10% و کمترین استحکام مربوط به نمونه‏هایی است که هیچ آماده‏سازی سطحی دریافت نکرده بودند (گروه کنترل). (جدول 2)

 مقایسه دو به دو گروه‏ های تحت مطالعه با استفاده از آزمون ناپارامتری Dunnett T3 نشان داد که تفاوت مشاهده شده در میزان استحکام باند ریز کششی به جز در بین دو گروه هیدروژن پراکساید 10% و سایلن و همچنین سایلن به همراه اسید هیدرو فلوریک و گروه بدون آماده‏سازی سطحی (کنترل)، بین سایر گروه‏ها معنی‏دار بود. (جدول 3)

جدول 2 : مقایسه استحکام باند ریز کششی به کور کامپوزیتی تحت تاثیر درمان‏های مختلف سطحی پست‏های کامپوزیتی تقویت شده با فایبر

درمان سطحی

تعداد

استحکام باند ریز کششی (MPa)

P.value*

انحراف معیار± میانگین

هیدروژن پر اکساید 10%

28

95/8±84/19

001/0>

سایلن

28

87/5±22/19

اسید هیدرو فلوریک +سایلن

28

49/3±96/13

بدون آماده‏سازی سطحی

28

40/3±44/12

                      * One-way ANOVA

جدول 3 : مقایسه دو به دو استحکام باند ریز کششی به کور کامپوزیتی تحت تاثیر درمان‏های مختلف پست‏های کامپوریتی تقویت شده با فایبر

گروه 1

گروه 2

اختلاف استحکام باند ریز کششی

P.value*

Mean Difference

هیدروژن پر اکساید 10%

سایلن

02/2±714/0

1

هیدروژن پر اکساید 10%

اسید هیدرو فلوریک+ سایلن

82/1±87/5

016/0

هیدروژن پر اکساید 10%

بدون آماده‏سازی سطحی

81/1±39/7

001/0

سایلن

اسید هیدرو فلوریک+ سایلن

29/1±26/5

001/0

سایلن

بدون آماده‏سازی سطحی

28/1±78/6

001/0>

اسید هیدرو فلوریک+ سایلن

بدون آماده‏سازی سطحی

94/0±52/1

49/0

      * Dunnett T3

بحث

در این مطالعه جهت حذف عوامل مداخله‏ گر و یکسان کردن شرایط، از پست‏هایی تا حد امکان با قطر مشابه و بدون طرح گیردار ماکروسکوپی و با طول سمان‏شونده یکسان در قسمت سیلندریک هر پست استفاده شد. اگرچه که قطر پست‏های به کار رفته دقیقاً یکسان نبود، اما اختلاف قطرها با توجه به محاسبه نتایج به صورت استرس، یعنی نیرو در واحد سطح هر پست قابل توجیه است، از طرفی با توجه به مطالعه Holmes اختلاف اندک در قطر پست‏ها اثر قابل توجهی در توزیع تنش ندارد.(17)

در این مطالعه از کامپوزیت اتومیکس Luxa core استفاده شد که به دلیل فلو بالا، حباب کمتر و تطابق بهتری با سطح پست دارد.(18)

از آنجایی که مطالعه Vano و همکارانش نشان داد که کاربرد چند لایه سایلن میزان کارایی آن را به دلیل کاهش تعداد گروه‏های متاکریلات کاهش می‏دهد، در این مطالعه تنها یک لایه سایلن روی سطح پست‏ها بکار رفت.(1) نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد سایلن به طور معنی‏داری باعث افزایش استحکام باند ریز کششی به کور کامپوزیتی می‏شود. هرچند که مطالعات Wrbas(19) و Bitter(20) نشان دادند که استفاده از سایلن تاثیری در گیر کور کامپوزیت به پست‏های فایبرکوارتز ندارد، ولی نتایج تحقیقات Goracci(15)، Albaladejo(21) و Perdigo(22) کاربرد سایلن را روشی موثر در افزایش استحکام باند می‏دانند. همچنین مطالعه Ferrari و همکارانش(23) نشان داد که استفاده ترکیبی از سایلن و ادهزیو، باند پست‏های فایبر به کور کامپوزیت را می‏افزاید. مطالعه مشرف(24) نشان داد که اگرچه سایلن باعث بهبود استحکام باند بین فایبر پست‏ها و کور کامپوزیتی می‏گردد، ولی این افزایش استحکام باند در مقایسه با گروه کنترل (بدون آماده‏سازی سطحی)، قابل توجه نبود. این نتایج به دلیل توانایی سایلن در افزایش مرطوب شوندگی (Wettability) سطحی و ایجاد یک باند کووالانسی بین گروه‏های –OH سوبستراهای غیرارگانیک مانند گلاس می‏باشد.(25) برخلاف استفاده از سایلن به تنهایی، کاربرد اسیدهیدروفلوریک به همراه سایلن در این مطالعه اثر قابل توجهی روی استحکام باند نداشت. سایلن به طور کلی به عنوان عامل پیش‏برنده ادهیژن در حضور پلیمر‏های اپوکسی رزین عمل می‏کند، که هم باند شیمیایی بین سوبسترای غیر ارگانیک و پلیمر و هم Wettability سطحی را افزایش می‏دهد(25)، در حالی که اسید باعث آسیب و خوردگی فایبرهای گلاس پست شده و یکپارچگی پست را به خطر می‏اندازد که حتی بعد از کاربرد سایلن هم استحکام باند افزایش قابل توجهی نشان نمی‏دهد.(26) هرچند که این نتایج مغایر با نتایج حاصل از مطالعه Cekic-Nagas(27) می‏باشد که نشان می‏دهد کاربرد HF + سایلن به طور معنی‏داری استحکام باند بین فایبر پست و کور کامپوزیتی را می‏افزاید، اگرچه که در این مطالعه از Micro-push-out test جهت بررسی استحکام باند استفاده شده است.

در این مطالعه پر اکسید هیدروژن 10% به مدت 20 دقیقه در سطح پست‏ها بکار رفت. اگرچه که این زمان جهت کاربرد کلینیکی طولانی می‏باشد، صرف زمان کمتر نیاز به کاربرد غلظت‏های بالاتر H2O2 دارد (غلظت 24% برای مدت 10 دقیقه).(28و24) نتایج حاصل از مطالعه Sousa Menezes(28) که تاثیر زمان و غلظت‏های مختلف H2O2 را بر استحکام باند بررسی کرده نشان می‏دهد که افزایش غلظت و اعمال زمان بیشتر پراکسید هیدروژن تاثیر معنی‏داری در افزایش استحکام باند ندارد. در مطالعه حاضرکاربرد پراکسید هیدروژن به طور معنی‏داری باعث افزایش استحکام باند ریز کششی به کور کامپوزیتی شد. این ماده با حذف لایه‏ای از ماتریکس اپوکسی رزین، باند شیمیایی بهتری بین سایلن و فایبرهای پست ایجاد می‏کند و علاوه بر این با اکسپوزکردن فایبر‏های کوارتز و گلاس، خشونت سطح پست‏ها را افزایش داده و سطح بیشتری جهت باند میکرومکانیکال فراهم می‏کند.(28و26) این یافته‏ها مشابه نتایج حاصل از تحقیق Monticelli(4) می‏باشد، در حالی که نتایج مطالعه مشرف نشان داد که کاربرد پراکسید هیدروژن 24% تاثیری در استحکام باند بین پست‏های فایبر و کور کامپوزیت ندارد.(24) هم چنین نتایج تحقیق محمد جواد مقدس(16) نشان داد که کاربرد پراکسید هیدروژن با و یا بدون کاربرد سایلن تاثیری در استحکام باند سمان رزینی و پست FRC ندارد. مطالعه Vano و همکارانش(1) نشان داد که کاربرد اسید هیدروفلوریک و پراکسید هیدروژن به همراه سایلن استحکام باند بین پست فایبر و ماده کور را به طور مشخصی می‏افزاید که در مورد کاربرد پراکسید هیدروژن مشابه نتایج این مطالعه و در مورد اسید مغایر نتایج مطالعه حاضر است.

 روش‏های گوناگونی برای اندازه‏گیری استحکام باند وجود دارد. استحکام باند را می‏توان از طریق تست Tensile معمولی بر روی عاج خارج ریشه و یا از طریق تست‏های Microtensile، Push-out و Pull-out بر روی عاج داخل ریشه اندازه‏گیری کرد. تست‏های Microtensile و Push-out اندازه گیری استحکام باند را در نقاط مختلف کانال ریشه و ارزیابی تفاوت‏های باندینگ در این نقاط را ممکن می‏سازند.(16) از مزایای تست Microtensile که در این مطالعه به کار رفته این است که به طور قابل توجهی شکست‏های Cohesive کمتری ایجاد می‏کند.(29)

از محدودیت‏های این مطالعه می‏توان به آزمایشگاهی بودن طرح مذبور اشاره کرد، زیرا استرس‏های وارده به دندان در دهان به شکل یک نیروی پیوسته نبوده، بلکه به صورت نیرویی کم و تکرارشونده می‏باشد، به علاوه این نیروها و مایعات داخل دهان می‏توانند روی دوام باند تاثیرگذار باشند.

نتیجه گیری

در بین روش‏های آماده‏سازی سطحی بیشترین استحکام باند در گروه آماده‏ سازی با پراکسید هیدروژن و کمترین استحکام در گروه کنترل (بدون آماده‏سازی) مشاهده شد.

مقایسه دو به دو گروه‏های تحت مطالعه نشان داد که تفاوت مشاهده شده در میزان استحکام باند ریز کششی بین گروه سایلن + اسیدهیدروفلوریک و گروه کنترل و همچنین بین دو گروه سایلن و پراکسید هیدروژن 10% از لحاظ آماری معنی‏دار نبوده ولیکن بین سایر گروه‏ها اختلاف آماری قابل ملاحظه بود.

استفاده از سایلن به همراه اسید هیدروفلوریک، میزان استحکام باند ریز کششی را نسبت به گروه کنترل در سطح معنی‏داری تغییر نداد.

تشکر و قدردانی

این مطالعه در دانشکده دندانپزشکی همدان انجام گرفت. از جناب آقای دکتر فریبرز وفایی به عنوان استاد مشاور و همچنین جناب آقای مهندس مانی کاشانی که در مشاوره‏های آماری ما را یاری نمودند، صمیمانه تقدیر و تشکر می‏کنیم.

نویسندگان
بیژن حیدری* 1؛ سارا خزاعی2؛ مهدی جوان3؛ ساره نادعلیزاده4؛ حافظ آریامنش3
1استادیار گروه پروتز‏های دندانی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
2دستیار تخصصی گروه پروتز‏های دندانی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
3متخصص پروتز‏های دندانی
4دستیار تخصصی گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بیشتر بخوانید
اورجت (OverJet)
اورجت چیست؟

اورجت (OverJet) به فاصله افقی بین سطح جلویی دندان‌ های جلویی بالا و سطح جلویی دندان‌ های جلویی پایین اشاره دارد. در حالت طبیعی، دندان‌ های جلویی بالا باید کمی

ادامه مطلب »
fa_IRPersian