آنکیلوز (Ankylosis) یا اتصال مفصلی مشترکاً به معنای عدم تحرکی یا قفل شدن یک مفصل است. در وضعیت آنکیلوز، حرکتی که معمولاً در یک مفصل وجود دارد، به دلیل عوامل مختلفی مثل التهاب، آسیب، عفونت یا بیماریهای مزمن مثل آرتریت روماتوئید، از بین میرود و مفصل در وضعیت ثابتی قفل میشود. این وضعیت میتواند در هر مفصلی اتفاق بیفتد، از جمله مفاصل ستون فقرات، مفاصل کمری، مفاصل زانو، مفاصل کمری، مفاصل شانه و مفاصل مچ دست.
آنکیلوز میتواند به صورت موقت یا دائمی باشد و در صورت وجود آن، محدودیتی در حرکت مفصل وجود دارد. در برخی موارد، درمان آنکیلوز ممکن است شامل فیزیوتراپی، داروها، تزریقات مفصلی، یا در موارد شدیدتر، جراحی باشد. اما انتخاب روش درمانی بستگی به علت و شدت آنکیلوز، نوع مفصل مبتلا و وضعیت فرد دارد. بنابراین، برای تشخیص و درمان صحیح، مشاوره با یک دندانپزشک کودکان مفصلها و استفاده از تصویربرداری تخصصی میتواند لازم باشد.
انکیلوز دندان شیری (Tooth Ankylosis) چیست؟
انکیلوز دندان شیری (Ankylosis of primary teeth) یا به عبارت ساده “چسبیدن دندان شیری” به وضعیتی اطلاق میشود که دندان شیری به صورت غیرطبیعی به استخوان فک متصل شده و عدم تحرکی در آن وجود دارد. در وضعیت طبیعی، دندان شیری در مکان خود درون لبه لثه قرار دارد و تحرک طبیعی دارد تا با رشد دندان دائمی زیر آن جابجا شود و جایگزین شود. اما در مواردی که آنکیلوز دندان شیری رخ میدهد، دندان شیری به استخوان فک متصل شده و حرکت طبیعی ندارد. به عبارت دیگر، دندان شیری میتواند در جای خود محبوس شده و عدم تحرکی در آن بروز کند.
علت اصلی آنکیلوز دندان شیری ممکن است مشکلات در فرآیند رشد و تکامل دندانها یا عوامل زمینهای مانند التهاب، صدمه یا بیماریهای مزمن باشد. آنکیلوز دندان شیری میتواند منجر به مشکلاتی مانند نامنظمی رشد دندانهای دائمی، جابجایی نامناسب دندانهای دائمی و یا مشکلات در مضمون دندانی شود. تشخیص و درمان آنکیلوز دندان شیری بستگی به شدت و علت آن دارد. در برخی موارد، دندان شیری با آنکیلوز ممکن است نیاز به جراحی یا مداخلههای دندانپزشکی داشته باشد تا دندانهای دائمی به طور صحیح جایگزین شوند و تحرک آنها بهبود یابد. بنابراین، برای تشخیص و درمان مناسب، مراجعه به یک دندانپزشک کودکان تخصصی و متخصص درمان ارتودنسی مراجعه کنید.
روش تشخیص انکیلوز دندان شیری
تشخیص انکیلوز دندان شیری بر اساس بررسی کلینیکی و ارزیابی دندانها و فکها توسط دندانپزشک انجام میشود. روشهای زیر معمولاً برای تشخیص آنکیلوز دندان شیری استفاده میشوند:
- بررسی بالینی: دندانپزشک بررسی دندانها و فکها را انجام میدهد تا نشانههای آنکیلوز مشاهده شود. این شامل بررسی حرکت دندان شیری، تحرک یا عدم تحرکی آن، جابجایی دندانهای دائمی در مقابل دندان شیری و همچنین بررسی علائم التهابی یا عفونتی در اطراف دندان میشود.
- تصویربرداری: در برخی موارد، برای تشخیص دقیقتر وضعیت دندان شیری و آنکیلوز، تصویربرداری ممکن است استفاده شود. این شامل تصاویر رادیوگرافی (مانند پانورامیک و رادیوگرافی بیتینگ) میشود که نمایش دقیقتری از ساختارهای دندان و استخوان فکی ارائه میدهد.
-
مشاهده تغییرات زمانی: در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است با دیدن تغییرات زمانی در حرکت یا رشد دندانها و فکها، به تشخیص آنکیلوز دندان شیری برسد. این شامل مراقبتهای دورهای و بررسیهای مکرر در طول زمان است.
در چه سنی انکیلوز شدن دندان به وجود میآید؟
انکیلوز دندان شیری معمولاً در دوران کودکی و پیش از شروع ریزش دندانهای شیری رخ میدهد. بیشترین احتمال بروز آنکیلوز دندان شیری در دوران دو تا سه سالگی وجود دارد، زمانی که دندانهای شیری به طور طبیعی ریزش میکنند و دندانهای دائمی به رشد خود ادامه میدهند. معمولاً این وضعیت بر اثر عواملی مانند عفونت، صدمه، التهاب یا عوارض برخی بیماریها رخ میدهد. در برخی موارد، آنکیلوز دندان شیری میتواند به صورت موقت باشد و در بعضی موارد دائمی باقی بماند. مهم است که در دوران رشد دندانهای شیری و دندانهای دائمی کودکان، بررسیهای منظم و مراقبتهای دندانی انجام شود تا هرگونه مشکلی در شکلگیری و رشد دندانها به طور بهینه تشخیص داده شود و در صورت لزوم، درمان مناسب انجام گیرد.
عوارض درمان نکردن آنکیلوز دندان شیری
عوارض عدم درمان آنکیلوز دندان شیری میتواند شامل مشکلات در رشد دندانهای دائمی باشد. اگر دندان شیری به طور غیرطبیعی به استخوان فک متصل شده و عدم تحرکی در آن رخ دهد، ممکن است دندانهای دائمی نیز تحت تأثیر قرار بگیرند. این مشکل میتواند به جابجایی نامناسب دندانهای دائمی، نامنظمی در رشد آنها و ایجاد فشار غیرمطلوب بر روی دندانهای دائمی منتهی شود. در صورت عدم درمان انکیلوز دندان شیری، ممکن است نیاز به درمان ارتودنسی جهت تنظیم دندانهای دائمی و اصلاح نامنظمیها و جابجاییهای ناشی از آنکیلوز دندان شیری پیش بیاید.