کج درآمدن دندان دائمی کودک یکی از مشکلات شایعی است که در کودکان زیادی مشاهده میشود. در بسیاری از موارد میتوان جلوی این مشکل را با اقدامات ارتودنسی مربوط به دندانهای شیری گرفت. اما اگر این اقدامات قبل از درآمدن دندانهای دائمی انجام نشود، باز هم راهحلهایی برای حل مشکل کج درآمدن دندان دائمی کودک وجود دارد. ما در این مقاله در وب سایت دکتر ساره نادعلی زاده به درمان کج درآمدن دندان دائمی کودک و علل آن میپردازیم.
علل کج درآمدن دندان دائمی کودک
کج درآمدن دندان دائمی کودک ممکن است به دلیل کوچکبودن فک باشد. از دیگر دلایل کجشدن دندان در کودکان، ارث و ژنتیک است. همچین اما اگر دندانهای شیری شلوغ باشند، دندانهای دائمی نیز ممکن است شلوغ و کج رشد کنند. پوسیدگی دندان ممکن است باعث شود که دندانها زودتر از حد طبیعی از لثه جدا شوند. هنگامی که این اتفاق میافتد، دندانهای دائمی که پس از آن رشد میکنند ممکن است کج شوند. بهطور کلی، دلایل کج درآمدن دندان دائمی کودک شامل موارد زیر است:
اندازه فک
انسان امروزی نسبت به نسلهای گذشته بیشتر از غذاهای فرآوریشدهای که نیاز به جویدن کمتری دارند، استفاده میکند. برخی از دانشمندان معتقدند که این موضوع باعث کوچکترشدن اندازه فک ما شده است. فک کوچکتر یا کوتاهتر میتواند باعث شلوغی، کجشدن یا نامرتبی دندانها شود.
ژنتیک و وراثت
اگر یکی از والدین کودک یا هر دوی آنها دندانهای شلوغ یا کج داشته باشند، ممکن است تعدادی از دندانهای دائمی کودک نیز کج رشد کند.
مال اکلوژن
مال اکلوژنها به فکهایی اطلاق میشود که ناهمتراز هستند. این زمانی اتفاق میافتد که دندانهای بالایی کودک آنطور که باید روی دندانهای پایینی قرار نمیگیرد. این شرایط میتواند سبب کج درآمدن دندان دائمی کودک شود.
عادات بد
عادات بدی مانند مکیدن شست، استفاده از پستانک یا بطری، فشار دادن زبان به دندانها، یا تنفس دهانی بر عضلات یا عملکرد دهان یا صورت تأثیر میگذارند و میتوانند سبب کج درآمدن دندان دائمی کودک شوند.
تغذیه نامناسب
تغذیه نامناسب میتواند باعث پوسیدگی دندان و رشد ضعیف دندانها به خصوص در کودکان شود و به مرور زمان باعث کج درآمدن دندان دائمی کودک گردد.
آسیب به صورت
ضربه به صورت یا دهان میتواند دندانها را از جای خود خارج کند. در این شرایط ممکن است دندانی که تازه در حال رشد است کج شده و به همان صورت به رشد خود ادامه دهد.
درمان کج درآمدن دندان دائمی کودک
اولین قدم برای درمان کج درآمدن دندان دائمی کودک، مشورت با دندانپزشک اطفال است. در یک معاینه معمولی، دندانپزشک علاوه بر نگاهکردن به دندانها و دیدن نحوه قرارگیری فکها، عکس رادیولوژی نیز میگیرد. با این اقدامات پزشک تشخیص میدهد که آیا با رشد کودک، مشکلات خودبهخود حل میشوند یا خیر. در صورتی که نیاز به درمان وجود داشته باشد، دندانپزشک متخصص اطفال از روشهای زیر برای درمان کج درآمدن دندان دائمی کودک استفاده میکند:
بریس (Braces)
بریسهای فلزی، سرامیکی یا شفاف رایجترین انتخاب برای صافکردن دندان کودکان هستند. بریسهای لینگوال به داخل دندانها متصل میشوند، اما به فضای کافی برای قرارگرفتن نیاز دارند. فضای دهان بیشتر بچهها برای قرار دادن بریسهای لینگوال کافی نیست. برخی از متخصصان ارتودنسی تا حدود 10 سالگی بیمار صبر میکنند، اما برخی دیگر حتی برای کودکان زیر هفت سال نیز بریس تجویز مینمایند. بریسها تقریبا موثرترین ابزار برای هر مسئله مربوط به کج درآمدن دندان دائمی کودک یا شلوغی دندانها هستند. بریسها همچنین، برای اصلاح مال اکلوژن بهخوبی عمل میکنند.
نگهدارنده و هدگیر (Retainers and Headgear)
نگهدارنده و هدگیر اغلب همراه با بریس استفاده میشوند. هدگیر در طول درمان و نگهدارندهها بعد از برداشتن بریسها کاربرد دارند. نگهدارنده ممکن است به تنهایی برای برخی موارد خفیف کجبودن دندان کافی باشد.
بسط دهندههای کام (Palatal Expanders)
کودکان یا بزرگسالان با «لبخند باریک» (narrow smile ) که قوس دندانهایشان کوچک است، ممکن است به یکی از بسط دهندههای کام نیاز داشته باشند. بسط دهندههای کام به دندانهای عقب و در سراسر سقف دهان متصل میشود. دستگاه به تدریج تنظیم میشود تا فک بالا را به سمت بیرون فشار دهد. پس از گشادشدن فک، ممکن است بریسها برای جابجاکردن تکتک دندانها لازم باشند.
بسط دهنده کام
کشیدن دندان (Extraction)
از دست دادن دندانها میتواند کجی را بدتر کند، اما گاهی کشیدن یک یا چند دندان ضروری است. دندانپزشکان ممکن است دندانهای شیری باقیمانده را درآورند تا به دندان دائمی اجازه رویش در حالت صحیح را بدهد.
اینویزیلاین (Invisalign)
سینیهای متحرک شفاف پلاستیکی مانند Invisalign میتوانند شلوغی و کج درآمدن دندان دائمی کودک را در موارد خفیف تا متوسط برطرف کنند. اما این دستگاهها برای کودکان خردسال توصیه نمیشود. برای بزرگسالان و بچههای بزرگتری که رشد خود را به پایان رساندهاند، این روش مناسبتر است، زیرا میتوان آن را از دهان بیرون آورده و همچنین کمتر از بریسها جلب توجه میکند.
آیا درمان کج درآمدن دندان دائمی کودک لازم است؟
اگرچه در موارد خفیف، کج درآمدن دندان دائمی کودک تنها جنبه زیبایی دارد، اما در بسیاری از موارد و وقتی این مشکل شدید شود، میتواند بر سایر اجزای صورت تاثیر گذاشته و ظاهر او را تغییر دهد. علاوه بر این، دندانهای کج بیشتر از دندانهای معمولی در معرض پوسیدگی هستند و معمولا دسترسی به همه سطوح آنها برای تمیزکردن دشوار است. از طرف دیگر، کج بودن شدید چندین دندان میتواند سبب مشکلات در گفتار شود و بر ظاهر و اعتماد به نفس کودک تاثیر چشمگیری بگذارد. لازم است درمان کج درآمدن دندان دائمی کودک در اسرع وقت تحت نظر دندانپزشک اطفال انجام شود.
جمعبندی
کج درآمدن دندان دائمی کودک یکی از مشکلاتی است که به دلایل زمینهای متعدی ایجاد میشود. ژنتیک، مشکل در دندانهای شیری، ضربه به صورت و عادات بد، مانند مکیدن انگشت، میتوانند سبب این مشکل شود. درمان کج درآمدن دندان دائمی کودک شامل استفاده از بریس، هدگیر و ریتینر، گسترشدهنده کام و سایر درمانهای مرتبط با ارتودنسی است. لازم است این درمانها در اسرع وقت انجام گردد تا پاسخدهی آن در زمان کوتاهتر و با هزینه کمتری انجام شود.
بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان غرب تهران
https://smile2impress.com/us/blog/crooked-teeth-misaligned